15 વર્ષના છોકરાંએ બનાવ્યું એવું મશીન કે, લાખો લોકોના જીવ બચી જશે
તામીલનાડુના વતની એવા 15 વર્ષની ઉમરના આકાશ મનોજ નામના એક ભારતીય બાળકે આખી દુનિયાને અચરજમાં મુકી દીધી છે. આકાશમનોજ નાનો હતો ત્યારથી એને મેડીકલ સાયન્સના પુસ્તકો વાંચવા ગમતા હતા. જ્યારે એ 8માં ધોરણમાં ભણતો હતો ત્યારે 13 વર્ષની વયે એ મેડીકલ સાયન્સના જર્નલ વાંચવા માટે બેંગ્લોરની નેશનલ ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ સાયન્સની લાઇબ્રેરીમાં નિયમીત રીતે જતો હતો.
આકાશને એના દાદા સાથે ખૂબ મનમેળ હતો. દાદાજીને હાઇ બ્લડપ્રેસર અને ડાયાબીટીસ હતુ પણ તબીયત ખૂબ સારી હતી. એકવખત આકાશના દાદાનું અચાનક આવેલા હદયરોગના હુમલાને કારણે અવસાન થયુ. હાર્ટએટેક સાવ અચાનક આવ્યો આથી યોગ્ય સારવાર આપવામાં આવે તે પહેલા જ દાદાનું અવસાન થયુ. દાદાની વિદાયથી આકાશ દુ:ખી થયો.
હાર્ટએટેક એટેક માટેના બાહ્ય લક્ષણો જેવા કે છાતીમાં દુ:ખાવો થાય, ડાબા હાથમાં દુ:ખાવો થાય, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે..વગેરેને કારણે માણસને એટેકની ખબર પડી જાય અને કદાચ સમયસર સારવાર પણ મળી જતા માણસ બચી પણ જાય. પણ ઘણીવખત આવા બાહ્યલક્ષણો જોવા મળતા નથી પણ હદય ચોક્કસ પ્રકારના સિગ્નલ આપતું હોય છે જો હદયના આ શાંત સિગ્નલને ઓળખી શકાય તો માણસની સમયસર સારવાર થઇ શકે અને એનો જીવ બચાવી શકાય.
આકાશે આ બાબતમાં સંશોધન ચાલુ કર્યુ. 10માં ધોરણમાં અભ્યાસ કરનારા આ છોકરાને મેડીકલ સાયન્સમાં પહેલેથી રસ પડતો હોવાથી એણે આ બાબતે સંશોધન શરુ કર્યુ. આકાશ મનોજનું એક ધ્યેય હતુ કે મારે એવુ સાધન બનાવવું છે જે સાયલન્ટ હાર્ટએટેકને ઓળખી અને એની જાણ કરી શકે. સામાન્યમાં સામાન્ય માણસ પણ એનો ઉપયોગ કરી શકે એવું સસ્તુ પણ બનાવવું છે જેથી લાખો લોકો એનું અમૂલ્યજીવન બચાવી શકે.
આકાશે ખૂબ મહેનત કરીને એક ચીપ તૈયાર કરી. આ ચીપને હાથના કાંડા પર અથવા તો કાનની પટી પર લગાડવાની. ચીપમાં રહેલ પોસીટીવ ઇલેક્ટ્રીકલ તરંગો હદયમાંથી ઉત્પન થતા FABP3-પ્રોટીન નામના નેગેટીવ પ્રોટીનને પોતાના તરફ ખેંચે જ્યારે નેગેટીવ પ્રોટીનની માત્રા વધી જાય ત્યારે તે પેલી કાંડાપર લગાવેલી ચીપ પરથી ખબર પડી જાય. આ હાર્ટએટેક આવવાના લક્ષણો છે જો 6 કલાકમાં માણસને યોગ્ય સારવાર આપી શકાય તો એનું અમૂલ્ય જીવન બચાવી શકાય.
15 વર્ષના આ બાળકે શોધેલા ‘સાયલેન્ટ હાર્ટએટેક’ને ઓળખનારા આ યંત્રનું પરીક્ષણ ચાલી રહ્યુ છે. માત્ર 900 રૂપિયામાં તૈયાર થતુ આ અનોખુ યંત્ર કેટલાયને નવજીવન આપશે.
મિત્રો, માત્ર 10માં ધોરણમાં અભ્યાસ કરતા 15 વર્ષના આ બાળકે દુનિયાના મોટા મોટા વૈજ્ઞાનિકોની આંખો આશ્વર્યથી પહોળી કરી દીધી છે. આપણને ક્યારેય એમ થાય કે આવુ અઘરુ કામ કરવા માટે હું તો હજુ બહુ નાનો છુ ત્યારે આકાશ મનોજને યાદ કરી લેવો.
– શૈલેષભાઈ સગપરિયા